Aan welke luchtfoto’s heb jij behoefte?
Nieuws
Op 1 april 2025 loopt het contract af dat ProRail heeft met het bedrijf dat vanuit een helikopter luchtfoto’s en laserpuntenwolken van ons spoorwegnetwerk maakt. We gaan daarom een nieuwe aanbesteding doen.
Inventarisatie wensen luchtopnamen 2025 – 2032
Met het nieuwe contract willen wij zo nauw mogelijk aansluiten bij de behoeften binnen de spoorbranche. Daarom voeren we gesprekken met belanghebbenden die wij kennen. We zijn echter ook benieuwd naar de wensen van gebruikers die we nog niet (goed) kennen. Daarom houden we een enquête. Ben je gebruiker van ons luchtfotomateriaal en/of van de puntenwolken die we vanuit de lucht maken en heb je daar wensen over? Dan doe je ons een groot plezier de enquête in te vullen.
Een stukje voorgeschiedenis
Al tientallen jaren maakt ProRail luchtfoto’s van het spoorwegnetwerk. Lange tijd werd dat gedaan vanuit vliegtuigen. De luchtfoto’s werden gebruikt om de basisbeheerkaart (BBK) actueel te houden. Daarnaast werd uit de losse foto’s een fotomozaiek (orthofoto) gemaakt die zichtbaar was (en nog steeds is) als kaartlaag in RailMaps, de kaartviewer van ProRail.
Rond 2015/2016 veranderde de situatie. Om onze assetregistratie te verbeteren moesten veel meer objecten nauwkeurig in kaart worden gebracht. Daarnaast moest kunnen worden vastgesteld of opschriften van borden langs de baan wel goed in onze systemen stonden. Met de tot dan gemaakte luchtfoto’s kon dat niet. We hadden behoefte aan meer gedetailleerdere foto’s en foto’s waarop de opschriften van borden langs de baan afgelezen konden worden.
Helikopteropnamen
Uit de aanbesteding die volgde kwam een partij die vanuit een helikopter in drie richtingen zeer gedetailleerde foto’s kon maken: schuin naar voren, loodrecht naar beneden en schuin naar achteren. Daarnaast kon met de laserscanner aan boord een 3D-model van het landschap worden gemaakt.
Sinds oktober 2017 vliegt de helikopter elke even maand van het jaar, behalve in december, want dan is er te weinig licht en is het weer vaak ongeschikt.
Elke periode dat de helikopter vliegt wordt gemiddeld 14% van het spoorwegnetwerk gevlogen. Dat zijn doorgaans delen waar (grotere) infraprojecten in dienst zijn gesteld. We streven ernaar om elk deel van het concessiegebied tenminste 1 keer per twee jaar te vliegen. Wil je weten waar de helikopter vliegt? Op www.waarvliegtprorail.nl kan je dat zelf volgen.
Ontsluiten van beeldmateriaal: SpoorInBeeld
De kwaliteit van de producten die de helikoptervluchten opleveren overtreft de bestekseisen ruimschoots en verbetert nog voortdurend. De producten lenen zich voor veel meer toepassingen binnen het spoordomein dan alleen voor het actueel houden van onze assetregistratie.
Een lastig punt is dat het bij de luchtfoto’s en laserpuntenwolken over zeer veel data gaat. Die verstuur je niet zomaar over de mail of zet je op een stickje. Ook Sharepoint of een kanaal als WeTransfer is niet geschikt om zulke hoeveelheden data te ontsluiten. Daarom hebben we SpoorInBeeld (spoorinbeeld.nl) laten bouwen.
In de viewer van SpoorInBeeld kan je de opnamen die ProRail maakt vanuit de lucht, vanaf de trein en op stations bekijken. Heb je de data nodig in je eigen systeem, dan kan je die ook downloaden. Voor grootverbruikers van data is downloaden niet geschikt. Gelukkig komt binnenkort een zogenaamde API ter beschikking waarmee gebruikers de database van SpoorInBeeld rechtstreeks en op maat kunnen bevragen.
SpoorInBeeld beschikt over een veelzijdige viewer die voor sommige gebruikers wat lastig in gebruik is. Nog dit jaar stappen we over op een andere viewer die makkelijker in gebruik is en die meer mogelijkheden biedt om door te ontwikkelen.
Luchtfoto’s in RailMaps
In RailMaps vind je in de laag Luchtfoto ProRail onder ‘meest recent’ de luchtfotomozaiek (orthofoto) die we maken op basis van de helikopteropnamen. Je kan ook kiezen voor foto’s uit 2014, 2015 en 2016. Die orthofoto’s die zijn gebaseerd op foto’s die vanuit een vliegtuig zijn gemaakt.
De orthofoto’s uit de laag Luchtfoto ProRail zijn als mapservice beschikbaar op luchtfoto.prorail.nl.
In de kaartlaag Basiskaarten zie je onder ‘Luchtfoto Landsdekkend’ ook een luchtfotomozaïek . Die luchtfotografie wordt verzorgd door een samenwerkingsverband van 12 (semi-)overheden, waaronder ProRail. Die fotografie wordt jaarlijks in het voorjaar gemaakt, is minder gedetailleerd en ligt ook minder nauwkeurig dan de luchtfoto’s die ProRail met de helikopter laat maken. Ze is echter wel landsdekkend en vult zo de helikopterfotografie aan.
De landsdekkende luchtfotografie biedt het samenwerkingsverband aan als open data via www.pdok.nl.
Wat veel mensen niet weten is dat via StreetSmart in RailMaps ook luchtfoto’s te raadplegen zijn. Het bijzondere daaraan is dat naast de gebruikelijke orthofoto’s er ook obliekfoto’s in vier windrichtingen beschikbaar zijn.
Google Maps
En dan heb je natuurlijk nog diensten als Google Maps, Google Earth en Apple Maps die luchtfoto’s aanbieden, tegenwoordig op veel plaatsen in combinatie met 3D-perspectieven. Deze producten voorzien in een brede behoefte en zijn nuttig voor veel toepassingen waarbij lagere eisen worden gesteld aan gedetailleerdheid, actualiteit en metrische nauwkeurigheid.
Laserpuntenwolken
Naast de LiDAR-opnamen die we ter beschikking stellen via SpoorInBeeld is er nog een openbare bron het vermelden waard. Dat zijn de LiDAR-opnamen die voor het Actueel Hoogtebestand van Nederland (AHN) worden gemaakt. Die opnamen zijn landsdekkend en worden eens in de drie jaar gemaakt. Ze zijn echter veel minder gedetailleerd dan de laserpuntenwolken die we vanuit de helikopter laten maken.
